କୋଲକାତା: ଆଉ କେଇଟା ଦିନ ପରେ ଧରାବତରଣ କରିବେ ମାଆ ଦୁର୍ଗା। ଚାରିଆଡେ ଉତ୍ସବମୁଖର। ତେବେ ଶାରଦୀୟ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିଥିବା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ମା’ଙ୍କ ପୂଜାରେ ଲୋକେ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପାଳନ କରନ୍ତି। କାରଣ ଏଠାରେ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ସମୟରେ ଇଲିସି ମାଛର ଚାହିଦା ଅତ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ଏହି ମାଛ ବଙ୍ଗାଳୀ ଖାଦ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଂଶ। ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବାଂଲାଦେଶ ସରକାର ଆସନ୍ନ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ଉତ୍ସବକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତକୁ ୧,୨୦୦ ଟନ୍ ଇଲିସି ମାଛ ରପ୍ତାନି ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଛନ୍ତି।
ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଇଲିସି ମାଛର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବ। ବାଂଲାଦେଶର ବାଣିଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏହି ରପ୍ତାନି ପାଇଁ କଡ଼ା ସର୍ତ୍ତ ସହିତ ଅନୁମୋଦନ ଦେଇଛି। ଯେଉଁଥିରେ ରପ୍ତାନିକାରୀମାନେ ଅନୁମତିପତ୍ର ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିପାରିବେ ନାହିଁ, ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କୋଟା ଅତିକ୍ରମ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ଏବଂ ଚାଲାଣ ସବକଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ନିୟମ ରହିଛି। ଏହା ସହିତ, ଯେ କୌଣସି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରପ୍ତାନି ବନ୍ଦ କରିବାର ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ସଂରକ୍ଷିତ ରହିଛି।
ବାଂଲାଦେଶର ଭାରତସ୍ଥିତ ହାଇ କମିଶନର ରିଆଜ ହାମିଦୁଲ୍ଲା ଏକ୍ସରେ ପୋଷ୍ଟ କରି କହିଛନ୍ତି, “ଇଲିସି ଆସୁଛି! ବାଂଲାଦେଶ ସରକାର ଉତ୍ସବ ଋତୁ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତକୁ ଏହି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ମାଛ ରପ୍ତାନି କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଧୁତ୍ୱର ଏକ ଚିହ୍ନ।” ପଦ୍ମା ନଦୀରୁ ମିଳୁଥିବା ଇଲିସି ମାଛ ଏହାର ଅନନ୍ୟ ସ୍ୱାଦ ଏବଂ ଗୁଣବତ୍ତା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ। ୨୦୨୪ରେ ବାଂଲାଦେଶ ୨,୪୨୦ ଟନ୍ ଇଲିସି ରପ୍ତାନି ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା। ଚଳିତ ବର୍ଷରେ କୋଟା ୧,୨୦୦ ଟନ୍କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉଦ୍ବେଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
ବାଂଲାଦେଶରୁ ଇଲିସି ମାଛ ସାଧାରଣତଃ ପେଟ୍ରାପୋଲ ସୀମାନ୍ତ ଦେଇ ଭାରତକୁ ଆସିଥାଏ। ଗତ ବର୍ଷମାନଙ୍କରେ ଅନୁମୋଦିତ ପରିମାଣର ମାତ୍ର ୧୫ ରୁ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ଇଲିସି ମାଛ ଭାରତରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଅଧିକ ନମନୀୟ ରପ୍ତାନି ସମୟ ଏବଂ କେବଳ ପ୍ରକୃତ ରପ୍ତାନିକାରୀଙ୍କୁ ଲାଇସେନ୍ସ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟପଟେ ଏହି ରପ୍ତାନି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ‘ଇଲିସି କୂଟନୀତି’ର ଏକ ଅଂଶ ଭାବେ ଦେଖାଯାଉଛି। ଯାହା ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଉଭୟ ଦେଶର ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିଛି। ଏହି ରପ୍ତାନି ଅନୁମତି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଆସାମ, ତ୍ରିପୁରା ଏବଂ ଓଡ଼ିଶା ଆଦି ରାଜ୍ୟରେ ଇଲିସି ପ୍ରେମୀଙ୍କ ମନରେ ଖୁସିର ଲହରି ନେଇ ଆସିଛି। ତେବେ, ସୀମିତ ପରିମାଣ ଏବଂ ସମୟ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଯୋଗାଣ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଏନେଇ ଏକ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ହୋଇ ରହିଛି।