ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଚୀନର ତିଆନଜିନ୍ରେ ସମ୍ପ୍ରତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ସାଂଘାଇ ସହଯୋଗ ସଂଗଠନ (SCO) ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି ଏବଂ ରୁଷ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ୍ଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ରୁଷୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପୁଟିନ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦିଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତର ପ୍ରଥମ ଉପହାର ଦେବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ରୁଷର ଖବର ଏଜେନ୍ସି TASS ଅନୁଯାୟୀ, ରୁଷ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଭାରତକୁ S-400 ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀର ଅତିରିକ୍ତ ପଠାଣ ପଠାଇବ।
TASS ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତ ଏବଂ ରୁଷ ମଧ୍ୟରେ S-400 ଭୂପୃଷ୍ଠରୁ ଆକାଶ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀର ଅତିରିକ୍ତ ଯୋଗାଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା ଚାଲିଛି। ରୁଷର ସାମରିକ-ବୈଷୟିକ ସହଯୋଗ ପାଇଁ ଫେଡେରାଲ୍ ସର୍ଭିସ୍ ମୁଖ୍ୟ ଦିମିତ୍ରୀ ଶୁଗାୟେଭ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ପୂର୍ବରୁ S-400 ପ୍ରଣାଳୀ ପରିଚାଳନା କରୁଛି ଏବଂ ନୂତନ ବିତରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା ଚାଲିଛି ।
ତେବେ କହିରଖୁଛୁ, ଯେ ଭାରତ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ରୁଷ ସହିତ ୫.୫ ବିଲିୟନ ଡଲାର (ପ୍ରାୟ ୪୫,000 କୋଟି)ର ଏକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା, ଯାହା ଅଧୀନରେ ପାଞ୍ଚଟି S-400 ଟ୍ରାୟମ୍ଫ ପ୍ରଣାଳୀ କିଣାଯିବାର ଥିଲା। ଏହି ଚୁକ୍ତିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଚୀନର ବର୍ଦ୍ଧିତ ସାମରିକ ଶକ୍ତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତର ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା। ତଥାପି, ଏହି ଚୁକ୍ତି ବାରମ୍ବାର ବିଳମ୍ବିତ ହୋଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଶେଷ ଦୁଇଟି ୟୁନିଟର ବିତରଣ ୨୦୨୬ ଏବଂ ୨୦୨୭ ପାଇଁ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି।
ଏହି ସମୟରେ, ରୁଷର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ସେରଗେଇ ଲାଭରୋଭ ବୁଧବାର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ରୁଷରୁ ସମ୍ବଳ କିଣିବା ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ଆମେରିକାର ଚାପ ଆଗରେ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଇବାକୁ ମନା କରିଛି। ଆମେରିକା ଚାପ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତ ରୁଷରୁ ତେଲ କିଣିବା ଜାରି ରଖିଛି। ଲାଭରୋଭ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମସ୍କୋ ଭାରତର ମନୋଭାବକୁ ପ୍ରଶଂସା କରେ। ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ଇସ୍ରାଏଲରୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ରୟ ବୃଦ୍ଧି ସତ୍ତ୍ୱେ, ରୁଷ ଏବେ ବି ଭାରତର ଶୀର୍ଷ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଯୋଗାଣକାରୀ। ଷ୍ଟକହୋମ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ପିସ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ (SIPRI) ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୦ ରୁ ୨୦୨୪ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ମୋଟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଆମଦାନୀର ୩୬% ରୁଷରୁ ଆସିଛି।
ଭାରତ ଏବଂ ରୁଷ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରକଳ୍ପରେ ସହଯୋଗ କରିଆସିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତରେ T-90 ଟ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ Su-30 MKI ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନର ଲାଇସେନ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ, MiG-29 ଏବଂ Kamov ହେଲିକପ୍ଟର ଯୋଗାଣ, INS ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ (ପୂର୍ବରୁ ଆଡମିରାଲ ଗୋର୍ଶକୋଭ) ବିମାନ ବାହକ, ଭାରତରେ AK-203 ରାଇଫଲ୍ ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମୋସ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ତେବେ ରୁଷ S-400 ସିଷ୍ଟମ୍ ଅପରେସନ୍ ସିନ୍ଦୁର ସମୟରେ ପାକିସ୍ତାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତର ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନରେ ଅନେକ ଶତ୍ରୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରକୁ ସଫଳତାର ସହ ନଷ୍ଟ କରି ଏହାର କ୍ଷମତା ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲା। ଭାରତ-ରୁଷ ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତାକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥିଲେ। ଏହି ସପ୍ତାହର ଆରମ୍ଭରେ, ଭାରତ ଏବଂ ରୁଷ ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତାକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥିଲେ, ବିଶେଷକରି ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ଏବଂ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତେଜନା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି।